استانداردسازی عصاره شیتاکه

قارچ شیتاکه (Lentinula edodes) یکی از محبوب‌ترین قارچ‌های دارویی جهان است و به دلیل دارا بودن ترکیبات فعال قدرتمند مانند لنتینان (یک بتا-g,3/1,6-gلوکان) به عنوان تقویت‌کننده سیستم ایمنی، ضد ویروس، کاهش‌دهنده کلسترول و حتی مکمل درمانی در سرطان شناخته می‌شود.

اما همه عصاره‌های شیتاکه یکسان نیستند. یک عصاره بی‌کیفیت ممکن است فقط چند درصد ماده موثره داشته باشد، در حالی که یک عصاره استاندارد و با کیفیت می‌تواند بیش از ۳۰–۵۰٪ ماده فعال واقعی داشته باشد.

عصاره شیتاکه بر اساس چه موادی استاندارد می‌شود؟

استانداردسازی عصاره شیتاکه تقریباً همیشه بر پایه پلی‌ساکاریدها و به‌ویژه بتا گلوکان‌ها انجام می‌شود. مهم‌ترین نشانگرهای استانداردسازی عبارتند از:

1. توتال پلی‌ساکارید (Total Polysaccharides)
2. بتا گلوکان (Beta-Glucan)
3. آلفا گلوکان (Alpha-Glucan) – برای تشخیص تقلب با نشاسته غلات

**لنتینان و سایر بتا گلوکان‌های شاخه‌دار شیتاکه مهم‌ترین ترکیبات فعال این قارچ هستند و مسئول بیشتر اثرات درمانی آن می‌باشند.

روش‌های اندازه‌گیری پلی‌ساکارید و بتا گلوکان

۱. روش توتال پلی‌ساکارید (Phenol-Sulfuric Acid Method یا Dubois Method) این روش قدیمی و رایج است و همه قندها (شامل آلفا گلوکان نشاسته‌ای) را اندازه‌گیری می‌کند. خیلی از برندهای ارزان‌قیمت فقط همین عدد را روی برچسب می‌نویسند (مثلاً “۵۰٪ پلی‌ساکارید”) ولی در واقع بخش عمده آن ممکن است نشاسته غلات اضافه‌شده باشد و بتا گلوکان واقعی زیر ۱۰٪ باشد!

۲. روش توتال بتا گلوکان + آلفا گلوکان (روش آنزیمی – Megazyme K-YBGL یا مشابه) این روش طلایی و معتبر جهانی است. ابتدا توتال گلوکان را اندازه می‌گیرد، سپس آلفا گلوکان را جدا می‌کند و در نهایت بتا گلوکان خالص را محاسبه می‌کند. برندهای معتبر جهانی (مانند Real Mushrooms، Oriveda، Host Defense، Biowen و …) فقط از این روش استفاده می‌کنند.

حدود مجاز یک عصاره شیتاکه با کیفیت واقعی چیست؟

بر اساس استانداردهای جهانی و محصولات برتر بازار (2024-2025):

• توتال پلی‌ساکارید: ≥ ۴۰–۶۰٪ (خیلی بالا بودن آن بدون ذکر بتا گلوکان مشکوک است)
• بتا گلوکان: ≥ ۲۵–۳۰٪ (عالی: ≥ ۳۵–۵۰٪)
• آلفا گلوکان: ≤ ۵–۸٪ (بالاتر از ۱۰٪ یعنی تقلب با نشاسته غلات یا میسلیوم روی غلات)

به عنوان مثال:

• عصاره شیتاکه Oriveda: بتا گلوکان ≥ ۵۵٪
• عصاره Biowen: ۴۰٪ پلی‌ساکارید + ۳۰٪ بتا گلوکان
• عصاره‌های ژاپنی معتبر: معمولاً ۳۵–۵۰٪ بتا گلوکان

آرک زیست آزما؛ پیشرو در استانداردسازی دقیق عصاره‌های قارچی در ایران

شرکت آرک زیست آزما به عنوان یکی از پیشروهای صنعت داروی گیاهی و مکمل‌های قارچی در ایران، خدمات سنجش دقیق بتا گلوکان و آلفا گلوکان را منحصراً با روش آنزیمی معتبر Megazyme (K-YBGL)** ارائه می‌دهد.